หน่วยเฝ้าระวังและสะท้อนสถานการณ์ความปลอดภัยทางถนน

ความเป็นมาและพันธกิจ

เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปว่า การจัดการปัญหาอุบัติเหตุทางถนนอย่างมีประสิทธิภาพ ทั้งในระดับการวางแผนเชิงนโยบายและระดับปฏิบัติ ควรตั้งอยู่บนพื้นฐานของข้อเท็จจริงและองค์ความรู้เกี่ยวกับสถานการณ์ของปัญหาที่เกิดขึ้น รวมไปถึงการเรียนรู้จากประสบการณ์และบทเรียนที่ได้รับเกี่ยวกับผลสำเร็จหรือความล้มเหลวของการดำเนินงานที่ผ่านมา

ในประเทศไทย หน่วยงานภาครัฐและองค์กรอิสระหลายแห่ง รวมไปถึงองค์กรภาคเอกชน นับว่าเป็นตัวจักรสำคัญที่มีบทบาทในการจัดการปัญหาอุบัติเหตุทางถนน ซึ่งส่งผลให้มีผู้เสียชีวิตมากกว่าหนึ่งแสนรายในรอบสิบปีที่ผ่านมา อันก่อให้เกิดความสูญเสียต่อเศรษฐกิจของประเทศหลายแสนล้านบาท โดยมีลักษณะการดำเนินงานทั้งที่เป็นเอกเทศและในรูปแบบของภาคีเครือข่าย ตามหน้าที่รับผิดชอบโดยตรงหรือในรูปแบบของการส่งเสริมสนับสนุน อย่างไรก็ตาม การป้องกันและแก้ไขปัญหาอุบัติเหตุทางถนนของประเทศไทยในปัจจุบัน ยังขาดกลไกและการบริหารจัดการอย่างเป็นระบบ และเป็นรูปธรรม หรือในบางครั้งยังขาดประสิทธิภาพ โดยส่วนหนึ่งมีสาเหตุมาจากปัญหาและข้อจำกัดในเรื่องของข้อมูลและองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องและจำเป็น ซึ่งหลายส่วนยังไม่ได้รับการพัฒนา หรือแม้กระทั่งการนำสิ่งที่มีอยู่มาใช้ให้เกิดประโยชน์ตามศักยภาพอย่างเต็มที่และสม่ำเสมอ

หน่วยเฝ้าระวังและสะท้อนสถานการณ์ความปลอดภัยทางถนน (Thailand Road Safety Observatory, TRSO) โดยมูลนิธิไทยโรดส์ จึงถูกก่อตั้งขึ้นจากแนวคิดริเริ่มของศูนย์วิชาการเพื่อความปลอดภัยทางถนน (ศวปถ.) มูลนิธิสาธารณสุขแห่งชาติ (มสช.) ร่วมกับสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ที่เล็งเห็นถึงความสำคัญของการพัฒนาระบบข้อมูลและองค์ความรู้ทางวิชาการด้านความปลอดภัยทางถนนของประเทศ โดยในปี พ.ศ. 2552 มูลนิธิไทยโรดส์ได้รับทุนสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) ในการพัฒนาหน่วยเฝ้าระวังและสะท้อนสถานการณ์ความปลอดภัยทางถนน (ถูกเรียกในชื่อ MIS Node) โดยให้มีภารกิจและบทบาทสำคัญในการพัฒนาและจัดการระบบข้อมูล ทั้งข้อมูลทุติยภูมิ สถิติอุบัติเหตุทางถนนจากแหล่งข้อมูลที่สำคัญต่างๆ และข้อมูลปฐมภูมิจากการสำรวจพฤติกรรมเสี่ยงของผู้ใช้รถใช้ถนน เพื่อให้สามารถสะท้อนสถานการณ์ปัญหาอุบัติเหตุทางถนนได้อย่างครบถ้วนและต่อเนื่อง รวมไปถึงการพัฒนาและสังเคราะห์องค์ความรู้ที่เกี่ยวข้อง เพื่อเป็นส่วนที่จะช่วยเสริมการดำเนินงานด้านวิชาการของหน่วยงานต่างๆ ในปัจจุบัน อันจะนำไปสู่การพัฒนาให้เกิดองค์ความรู้ทางวิชาการด้านความปลอดภัยทางถนนของประเทศที่มีความครบถ้วนสมบูรณ์ยิ่งขึ้น

พันธกิจหลักของหน่วยเฝ้าระวังและสะท้อนสถานการณ์ความปลอดภัยทางถนน ประกอบด้วย

1. พัฒนาและจัดการข้อมูลสถานการณ์อุบัติเหตุทางถนนที่ครบถ้วนและทันเหตุการณ์ ตลอดจนการสังเคราะห์องค์ความรู้และนำเสนอข้อมูล เพื่อเกาะติดสถานการณ์และสะท้อนปัญหาไปยังผู้ที่เกี่ยวข้องในทุกระดับอย่างสม่ำเสมอ
2. ส่งเสริมและสนับสนุนการใช้ประโยชน์จากข้อมูลและองค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องอย่างสม่ำเสมอ เพื่อการวางแผนพัฒนายุทธศาสตร์ การดำเนินมาตรการแก้ไขปัญหาอุบัติเหตุทางถนน รวมไปถึงการติดตามและประเมินผล ทั้งในระดับประเทศ ระดับภูมิภาค และ ระดับจังหวัด อย่างมีประสิทธิภาพและเป็นรูปธรรม

เว็บไซต์หน่วยเฝ้าระวังและสะท้อนสถานการณ์ความปลอดภัยทางถนน (http://trso.thairoads.org) จึงได้รับการพัฒนาให้เป็นแหล่งรวบรวมข้อมูลสถิติและเอกสารความรู้ที่เกี่ยวกับสถานการณ์ความปลอดภัยทางถนนของประเทศไทย สำหรับการสืบค้นและนำไปใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ เช่น การติดตามสถานการณ์ฯ การกำหนดนโยบาย การวางแผนมาตรการป้องกันและแก้ไขปัญหา รวมถึงการวิจัยและการศึกษาค้นคว้าเพื่อพัฒนาระบบความปลอดภัยทางถนนของประเทศ